Akü hakkında bilinmesi gerekenler.
Her hücrede pozitif ve negatif elektrot ve bu elektrotların birbirine temasını engelleyen ayıraç sperator bulunur. Aküler 6 gözden oluşur ve her göz 2 volttur.
Bu şekilde 6×2=12 volt akü oluşmaktadır.
Bu önemli sektörlerin hepsinde de enerji ihtiyacı olarak akü ciddi bir görev yapar.
Akü enerji sektöründe çok çeşitli kullanım alanlarında yer bulmaktadır.Bunları sıralarsak otomotiv sektörü, denizcilik sektörü,güneş enerji sistemleri,iletişim sektörü,savunma sanayi, imalat ham madde sektörü ve daha birçokirili ufaklı yan sanayi ve piyasalarda akü olmazsa olmaz olarak yer almaktadır.
Denizcilik sektöründe ise gemi aküsü,tekne aküsü,yat aküsü jet sky aküsü olarak adlandırılmakta ve aranmaktadır.
Savunma sanayisin de akü;askeri araçlarda tank aküsü ve özellikle kuru tip olarak adlandırılan telsiz yani sabit sistam aküleri kullanılmaktadır.
Güneş enerji sistemlerin de akü , güneş enerji panel sistemleri(solar sistem) ile elde edilen enerjinin depolanmasında ve depolanan enerjinin elektrikle çalışan tüm cihaz ve araçların elektrik ihtiyacını gidermesi için kullanılır. Akü ham madde sektöründe de ciddi bir yeri vardır.
Akü yapısı itibariyle kurşun , asit ,plastik ve kurşun oksitten meydana gelir.
Bu maddelerin hem üretim aşamasında ,hemde geri dönüşüm sırasında hammadde sektörüne katkıları ve kullanım alanları mevcuttur.
Akünün ana muhtevası kurşun olduğu için maden değeri özelliğiyle kıymetini yitirmez.
Akü ,ekonomiye üretim ve geri dönüşüm olarak katkı sağlamaktadır.Maden özelliğiyle zaten maden borsasında kendine has bir yeri vardır.
Akünün rakamsal değeri ,akü fiyatları,akü fiyat listeleri ve hurda akü fiyatları olarak karşımıza çıkar.
Akü ham madenden kullanıma hazır bir ürün ve geri dönümde son bulan bir yol seyreder.
Piyasalarda ise akü; akü disbribütörleri ,akü toptancıları,akü perakende satışı olarak işlem görür.
Akü imalatçıları akü piyasasında iki kısımdır.Yerli akü imalatçıları ve yabancı akü imalatçılarıdır.
Yerli akü üreticileri kendi aralarında ve ithal akü üreticileri ile akü çeşitleri ve akü fiyatları adı altında rekabet etmektedirler.
Bu rekabette karşımıza birçok akü çeşitleri,akü fiyatları ve akü fiyat listeleri meydana gelmektedir.
Yerli akü üreticilerini incelersek karşımıza akü piyasasının üç büyük firması çıkar,bunlar mutlu akü,inci akü ve yiğit aküdür.
Bunların dışında ise birçok irili ufaklı akü üreticisi vardır.Yine bunları sıralarsak esan akü,güner akü,feza akü,lider akü gibi.. Akü piyasasının üç büyük akü üreticisi olan mutlu akü,inci akü ve yiğit akü ürün çeşitleri ve rün kalite bazında birbirlerine yakın firmalardır.Fiyat rekabetinde de birbirlerinden çok farklı değillerdir.
Yalnız mutlu akü piyasada eski olmasının ve akü satış ve satış sonrası hizmetlerinin çok iyi olması avantajını kullanarak akü fiyatlarını biraz daha yüksek tutar.
Yerli üretici olan bu üç büyük firma kendi bünyelerinde alt markalar oluşturarak ve bu alt markaların fiyatlarını düşük tutarak piyasada kendi alanlarını genişletme ve elde tutmaya çalışmaktadırlar.
Akü piyasasın da alt marka oluşturmanın asıl sebebi, fiyat ve kalite farkıyla kendilerinden daha küçük veya büyümeye çalışan akü üreticilerinin ,akü piyasasında ilerlemelerini engellemek içindir.
Enersys, Ritar Power, piyasaya kendi ürünleriyle hizmet vermektedirler.
Ana markalar ,üretmiş oldukları her alt markalarla arasında ki fiyat farkı yüzde 7- 10 civarındadır.
Akü disbribütörlerin , akü toptancılarına ve ana bayileri gelen aküler ,bu satıcıların fiyat ve hizmet prensipleriyle bir daha işlenip çok çeşitli akü fiyat listeleri oluşmaktadır.
Akü toptancıları ve akü ana bayileri amaç olarak yüksek ciro oluşturmak peşindedirler. Bu amaç akü piyasasında akü fiyatdengelerini çok değişken hale getirmektedir.
Bazı akü toptancıları ise akü satış ve hizmet işini,reklam veya vadeyi nakde çevirmek için kullanma yollarına gitmiştir.
Piyasada kendilerini ucuzcu olarak tanıtmada aküyü bir amaç olarak kullananlar da vardır.
Perakendeciler ise nakit veye vadeli almış oldukları aküleri müşterilerine meslek dalları içerisine koyarak satış yapmaya çalışırlar.
Akü perakendecileri içinde oto elektriktrikçilerin ve akü işi yapanların çok az bir kısmı akü yapısı hakkında bilgiye sahiptir.
Genelde akü satış işini rakamsal olarak düşünüp fiyat odaklı çalışan firmalar çok sayıda mevcuttur.piyasada genelde bunların elindedir.
İş böyle olunca en iyi akü kendilerinin sattığı akü olduğunu son kullanıcıya anlatırlar.
Böylece akü fiyatları bu aşamada bir kez daha işlem görerek fiyat rekabeti değişik ve karmaşık bir hal alır.
Akü kutup başlarının oksitlenmemesi için ince yağ ve gres yağı ile kutup başları yağlanabilir.
Bu uygulama kutup başlarının çürümesini engeller.
Akü uzun süre deşarjda bırakılmamalıdır yani akü bitene kadar kullanılmamalıdır.
a) İlk önce alınan akünün yeniliği yani üretim tarihine dikkat edilmelidir.
Akü arızası akünün bayatlığı ile doğru orantılıdır.
b) Akünün uzun süre deşarzda bekletilmesi veya kullanılmaması.
Akü plakalarının sertleşme ve kireçlenmesine sebep olur.
Akü plakaları özelliğini yitirir ve geçirgenlik azalır.
c) Akünün bağlantılarının iyi olmaması artı ve eksi kutup başlarının hasarlı veya gevşek olması.
Akü kutup başları eskimiş ve zarar görmüş ise yenisi ile değiştirilmelidir.
Akü kutup başları akü kutuplarını sıkıca tutmalı gevşek olmamalıdır.
Akü değişiminde isteğe bağlı olarak daha büyük amperde akü takılabilir.
Bunun hiçbir zararı yoktur.
Akü güç deposudur. Daha büyük bir akü takmanın hiçbir zararı yoktur.
Kurşun asit akülerde akünün tazelik süresi 6-12 aydır. Bu süreden sonraakülerde aylık %3 verim kaybı meydana gelir.
Altı aydan fazla bekletilen aküler tanpon şarja tabi tutularak akünün canlı kalması sağlanır.
Kuru akülerde ve jel akülerde ise raf ömrü 1-2 yıldır.
Bu zamandan sonra geçen her gün ise akü ömrünü olumsuz etkiler ve yeni aldığınız akü ömrü kısa olur.
Kaliteli olan akü hem rafta beklemeye hemde uzun süre çalışmaya dayanıklıdır.
En iyi akü şarjı 5-10 amper arasındadır.
Hesaplama ise Akü kapasitesinin yani akü amperinin onda bir 1/10 değeri ile yapılmalıdır.
Örneğin 100 amper bir akü 10 amper ile 8-10 saat şarj edilmesi uygundur.
Akü bu hesapla şarja verilirse çok verimli bir şarj elde edilir.
Akü plakaları zarar görmez. Ayrıca tampon şarj denilen uzun süre şarjda bırakılırken bu değer 1/20′ dir.
Yani 100 amper akü 5 amper ile şarj edilir. Uzun zaman beklemede kalan aküler için bu şarj şekli tavsiye edilir.
Burada amaç yavaş yavaş şarj ederek plakaları yumuşatmak ve zarar görmesini engellemektir.
Bu şekilde 24 saat şarjda bırakılabilir.
Şarj cihazları akünün doluluk oranına göre verebildikleri elektrik miktarını azaltarak daha sağlıklı bir şarj sağlarlar.
Akünün imalat tarihi kontrol edilmelidir.
Satın alınan yerin iş bilirliği gözlenmelidir.
Üretici markalar tercih edilmelidir.
Ayrıca ihraç edilen bazı aküler uzun süre beklemiş ve bu durumdan dolayı ucuza mal edilerek satışa sunulmuş olabilir.
Yine bu durumu da tespit etmek kolay değildir.
Müşterinin akü üretim tarihini satıcıya sorması daha sağlıklı olacaktır.
Akünün kullanım alanlarına göre değişir. Doğru akımdır 48 volta kadar çarpma yapmaz.
Akünün voltajı aküdeki göz yani hücre sayısı ile hesaplanır.
Her göz 2 volttur. Akünün hücre sayısı azaltılarak veya arttırılarak voltaj ayarlanır.
Örneğin 12 volt bir akü de 6 hücre bulunur.
Kutup başları iyi sıkılmalı ve oksitleri temizlenmelidir.
Bu tespiti yaparken doğru akım voltmetresi , ampermetre veya dijital ohm metre diğer adı ile AVO metre kullanılır.Redresör açık iken 13,5 ile 13,8 volt değerinde olmalıdır.
Ölçüm yapılırken kullanmış olduğunuz ölçü aletinin artı eksi uçlarını akününüzün artı etki kutupları ile birleştirerek göstergedeki değerleri takip edebilirsiniz.
Sağlam bir akü 10 voltun altına düşmez. Bozuk veya zayıf bir akü ise 8 volt ve düşük voltaja düşer.
Akünün ömrü ve marş basma gücünü ölçmek için ise yeni çıkan CCA /EN değerini ölçen dijital ölçü aletleri de vardır.bunlar hassas ve iyi ölçüm yapan cihazlardır.
Akücülerin tespit yaparken bunlara dikkat etmesi gerekmektedir. CCA/EN değeri akü üzerinde yer almaktadır.